مطالعه تنوع ژنتیکی برخی از ژنوتیپ‎های نر پسته با استفاده از نشانگرهای مورفولوژیکی و مولکولی rapd

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ های نر پسته سه آزمایش مجزا به شرح ذیل به اجرا درآمد: در آزمایش اول، کیفیت دانه گرده 30 ژنوتیپ نر مورد بررسی قرار گرفت. بیشترین درصد جوانه زنی در ژنوتیپ ms20 (49/96%) و کمترین آن در ژنوتیپ mk3 (25/56%) مشاهده شد. در آزمایش دوم، تنوع مورفولوژیکی 30 ژنوتیپ نر و 8 رقم ماده پسته با استفاده از 15 صفت مورفولوژیکی (4 صفت کیفی و 11 صفت کمی) براساس توصیف گر ipgri مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه همبستگی ساده صفات نشان داد که همبستگی های مثبت و منفی بین تعدادی از صفات وجود دارد، به طوری که وزن تر، طول و عرض جوانه گل همبستگی مثبتی با طول، عرض برگ و طول برگچه انتهایی داشت. روش تجزیه به عامل ها برای مشخص کردن صفات موثر و تعیین عامل های اصلی به کار برده شد. پنج گروه عاملی تشکیل شد و صفات با بار عاملی بالاتر از 6/0 به عنوان معنی دار منظور شدند که در مجموع 45/81 درصد از کل واریانس را توجیه نمودند. صفات مربوط به جوانه گل، 93/23 درصد از کل واریانس را در برگرفتند. تجزیه کلاستر بر اساس پنج عاملی، ارقام و ژنوتیپ ها را در فاصله تشابه 20 به چهار گروه اصلی تقسیم کرد. در آزمایش سوم، تنوع ژنتیکی 24 ژنوتیپ از بین ژنوتیپ های مذکور با استفاده از نشانگر rapd مورد بررسی قرار گرفت. 12 آغازگر مورد استفاده مجموعاً 65 قطعه dna را تکثیر کردند که از بین آن ها تعداد 48 قطعه چند شکل بودند. تجزیه کلاستر بر اساس ماتریس تشابه و به روش upgma بدست آمد. نتایج حاصل از ماتریس تشابه بیشترین شباهت را بین ژنوتیپ های mo12 و mja13؛ mgh23 و mf24؛ mgh23 و ms21؛ mj5 و mv11 و کمترین را بین ژنوتیپ های me27 و mv11؛ mgh23 و fo نشان داد. دندروگرام حاصله در حد تشابه 49/0 ژنوتیپ ها را در 5 گروه اصلی قرار داد. نتایج این آزمایش نشان داد که نشانگر rapd برای شناسایی ژنوتیپ های نر پسته مناسب است. در این پژوهش مشخص شد که ژنوتیپ های نر پسته دارای تنوع بالاتری نسبت به ژنوتیپ های ماده می باشند.